2(28)/2019

Profesje i zawody pomocowe

Pod redakcją: Marka Rymszy

Powszechny dostęp obywateli do usług społecznych świadczonych przez specjalistów reprezentujących różne profesje i zawody pomocowe to ważny aspekt społecznego dobrostanu. Rozwinięta sieć social services współtworzy infrastrukturę państwa dobrobytu. Poszczególne zawody pomocowe obrastają własnymi metodykami akumulującymi wiedzę o skutecznym pomaganiu, ale zawierają też wspólny komponent etyczny: orientację służebną. W XX w. profesjonalizację zawodów pomocowych powiązano z rozwojem specjalistycznych placówek całodobowego pobytu, gdzie opiekę świadczono fachowo, ale często bez współczynnika humanistycznego. W XXI w. przeważa tendencja do deinstytucjonalizacji usług społecznych. Nowe podejście promuje nowy format profesjonalizmu oparty na partnerskiej relacji pomocowej, w której korzystanie z fachowej pomocy specjalistów nie odbiera wspieranym prawa do samostanowienia.

Zawody pomocowe w II RP rozwijały się zgodnie z europejskimi trendami. W PRL etos służby społecznej został przerwany i nastąpił uwiąd autonomii wielu profesji pomocowych. Po 1989 r. odżyły dążenia emancypacyjno-profesjonalizacyjne w polskich środowiskach pomagaczy. Dzięki temu wyłaniają się nowe specjalności pomocowe. Część uzyskuje status nowych zawodów; status innych jest niedookreślony. Istnieje potrzeba stworzenia wspólnej ramy rozwojowej dla ogółu polskich helping professions, aby podnieść prestiż zawodów pomocowych, poprawić warunki pracy, ułatwić współpracę specjalistów. Jest to proces wymagający wsparcia ze strony ekspertów. Na przeciw tej potrzebie wychodzi prezentowany numer pisma „Societas/Communitas”.

Zamieszczone artykuły poświęcone są wybranym zawodom pomocowym, a przedmiotem analiz są między innymi: pracownik socjalny, asystent rodziny, kurator rodzinny, koordynator pieczy zastępczej, opiekun seniora. Zawody zostały tak dobrane, aby pokazać kluczowe problemy i kryteria wzajemnego pozycjonowania helperskich specjalności oraz uwypuklić potencjałi ograniczenia różnych nurtów profesjonalizacji. Teksty monograficzne uzupełniono o opracowania przekrojowe oraz luźniejsze formy publikacyjne.

Marek Rymsza