Do pobrania:
Abstrakty
od Redakcji
spis treści

Trzeci numer „Societas/Communitas” podtrzymuje formułę numerów tematycznych. Poświęcony jest zagadnieniom socjologii wiedzy w jej licznych, niejednokrotnie powikłanych, związkach z socjologią nauki i teorią socjologiczną. Jak bardzo skomplikowane są te związki i jak bardzo drażliwa materia wchodzi w grę, kiedy mówimy o pracy, zadaniach i miejscu nauki w urządzaniu ładu społecznego, ukazuje już otwierająca numer dyskusja nad książką Zygmunta Baumana zatytułowaną Prawodawcy i tłumacze. Kolejne głosy dowodzą, że odczytanie tego samego tekstu może być diametralnie różne, a najsilniej oddziałuje na nie to, co dzieje się poza tekstem.

Przyjęty podział numeru na części podporządkowany został idei, by oddać w nim najważniejsze kierunki aktywności poznawczej, wypełniającej obszar socjologii nauki. Część pierwsza nosi tytuł „Obietnice” – jej sednem są analizy potencjału, licznych możliwości kryjących się w socjologii wiedzy naukowej. Autorzy dostrzegają w niej poważną szansę na przezwyciężenie permanentnego kryzysu, w którym od swoich początków pozostaje teoria społeczna, borykająca się z uzgodnieniem komponentu poznawczego, symbolicznego, hermeneutycznego, organizacyjnego, systemowego i strukturalnego społeczeństwa (jak również wielu innych jego wymiarów). W tym sensie socjologia wiedzy składa teorii społecznej pewną obietnicę…

Odmienne podejście znajdziemy w części drugiej, zatytułowanej „Kodyfikacje”. Obejmuje ona starania o „skodyfikowanie” wielowątkowego, wewnętrznie zróżnicowanego dorobku składającego się na socjologię nauki. Czytelnik znajdzie tu krytyczną analizę znanych i cenionych koncepcji, a także precyzyjnie zakreśloną wizję merytorycznej korekty podziałów wewnątrz pola problemowego socjologii wiedzy. Autorzy prezentowanych prac podejmują niezwykle trudne zadanie pojęciowego uporządkowania pola socjologii wiedzy, przeprowadzają krytyczne testy koncepcji nauki i jej narzędzi pod kątem zgodności z dzisiejszym stanem socjologii nauki.

Równie zróżnicowana wewnętrznie jest część trzecia pt. „Próby”, którą jednak łączy podejmowanie pracy nad przekroczeniem przede wszystkim tych granic w ramach dyscypliny, które wynikają nie tyle z powodów merytorycznych, ile zwyczajowych. Niektóre z zebranych tu artykułów zdołały uchwycić wyrazisty moment zmiany kulturowej – chwilę, kiedy musimy przyznać, że nauka zawładnęła kolejnym obszarem praktyk kulturowych, stopniowo wpływając na modyfikacje tych praktyk dzięki narzucaniu im własnej logiki. Czytelnik znajdzie zatem w tej części oryginalny, nieortodoksyjny pomysł rozszerzenia granic nauki na inne obszary wymagające postępowania proceduralnego, a także studia empiryczne Autorów podejmujących próby zastosowania kategorii teoretycznych do bliskiego im pola pracy uniwersyteckiej.

W dziale pt. „Punkty widzenia” zamieszczamy ciekawy tekst Jarosława Kiliasa, będący radykalną diagnozą stanu socjologii polskiej i strategii przystosowawczych podejmowanych przez profesjonalistów. Podnoszone zagadnienia były swego czasu gorąco dyskutowane na forum Polskiego Towarzystwa Socjologicznego i zdają się na tyle istotne, by stać się tematem debaty w szerszym gronie Czytelników.

Na część krytyczną złożyły się cztery recenzje – poczynając od książek trochę starszych, które dotychczas nie doczekały się wyczerpujących omówień, przez pozycje o aspiracjach podręcznikowych, po dwa nowe tytuły warte odnotowania.

Nauka to idee, problemy, spory i dyskusje, ale także konkretni ludzie. W ciągu niespełna roku środowisko socjologów i antropologów doświadczyło bolesnej straty – odeszło od nas dwóch Kolegów – w marcu 2006 roku Marian Kempny, a w lipcu 2007 roku Tadeusz Doktór. Wspomnieniom o Nich i pożegnaniom z Nimi poświęciliśmy odrębną część niniejszego numeru.

Na zakończenie zamieszczamy wyniki sondażu przeprowadzonego wśród studentów Uniwersytetu Warszawskiego na temat lustracji. Wprawdzie na razie, jak się zdaje, temat w dotychczasowej postaci nieco się zdezaktualizował, jednak zebrane opinie nie odnoszą się tylko do ulotnych wydarzeń, ale mają szersze konotacje. W pewnym sensie kryje się w nich odpowiedź na artykułowane czasami obawy o stan tzw. reprodukcji inteligencji, jej etos, wartości i zdolności do pełnienia roli czynnika opiniotwórczego, niezależnie od bieżących zawirowań politycznych.

Na problematykę podjętą w tym numerze „Societas/Communitas” składają się stałe motywy, powracające w refleksji oraz dyskusjach wśród socjologów wiedzy. Mamy nadzieję, że trzeci numer pisma zostanie przyjęty przez Czytelników życzliwie. Zapraszamy do – jak ufamy – ciekawej i owocnej lektury.